تپه تاریخی آوه متروک شده توسط مغولها

تپه تاریخی آوه در کنار روستای آوه از توابع شهرستان ساوه قرار دارد.

تاکنون از این مکان سفالینه‌های بسیاری استخراج شده است که عمدتاً به دوره‌های پیش از اسلام و نیز برخی هم به دورهٔ بعد از اسلام تعلق دارند.

محوطه تاریخی آوه یکی از شهرهای مهم دوره اسلامی و شیعه نشین بوده که طبق آخرین فصل کاوش، در این منطقه یک شهر220 هکتاری با حریم آزاد وجود دارد که تمام آن زیر خاک است.

محوطه تاریخی آوه در دوره مغول به دلایلی که هنوز مشخص نشده است، متروک شد و پس از گذشت سال ها و براثر عوامل جوی به صورت آوار فرو ریخته شده و در زیر خاک قرار گرفت.

از زمان ناصرالدین شاه که رفت‌وآمد اروپاییان به ایران افزایش یافت این محوطه مورد تعرض و تجاوز اشخاص سودجو و حفاران غیرمجاز قرار گرفت .

منطقه تاریخی آوه آثار باستانی جالب توجهی دارد که کاروانسرا شاه عباسی از آن جمله است.

این کاروانسرا یکی از بناهای ماندگار و تاریخی آوه است که از یادگارهای دوره صفوی و به شکل چهار ایوانی و قرینه سازی کامل ساخته شده است.

ساختمان اصلی بنا از خارج و داخل به شکل مربع و دروازه ورودی آن در سمت جنوب بنا واقع شده است.

ورودی کاروانسرا با عبور از یک دالان طولانی به حیاط می رسد، داخل حیاط به صورت چهار ایوانی است که در وسط هر جبهه آن قوسی بلند دیده می شود.

این کاروانسرا در حدود دو هزار و800 متر زیر بنا دارد ، دیوارهای داخلی و خارجی آن خشتی ، آجری و طاق های هلالی و سقف های گنبدی شکل دارد.

ˈآب انبار بلور ˈ در مقابل دروازه ورودی کاروانسرا قرار دارد و مصالح به کار رفته در این آب انبار شباهت زیادی با مصالح به کار رفته در کاروانسرا دارد.

بنای آب انبار نیز به دوره صفوی مربوط است و برای تامین آب مورد نیاز مسافران ساخته شده است.

یکی دیگر از آثار تاریخی این منطقه ˈبقعه امامزاده عبدالله ˈ است که ساختمان ساده ای دارد و از آثار دوره سلجوقی است.

تپه باستانی آوه که نزدیک به 30 متر ارتفاع دارد ، بقایای برج یا ساختمانی مرتفع است که در دامنه این تپه خشت و آجرهای فراوانی به چشم می خورد.

این تپه یکی از برج های دیدبانی است که سلطان محمد سلجوقی در چهار طرف آوه آن را ساخته بود.









برگرفته از سایت ایران نما

 

امامزادگان هفتاد ودو تن ساروق و مردی که یک شبه حافظ کل قرآن شد

بقعه متبركه امامزادگان هفتاد ودو تن در استان مركزي - شهرستان اراك و در شهرساروق واقع شده است.
ساروق در فاصله 48 كيلومتري شهرستان اراك با ارتفاع1810 متر از سطح دريا قرار گرفته است. 
نام روستا که برگرفته از تعداد شهدای مدفن شده در قرون اولیه اسلامی در این مکان می باشد، مورد توجه و احترام ویژه مردم ایران، بویژه ساکنان منطقه فراهان اراک است.


طبق اسناد و مدارک موجود در مجموعه زیارتی ساروق امامزاده طاهر(ع) و شاهزاده علی(ع) و همچنین چهار تن از فرزندان و نوادگان امام سجاد(ع) به نامهای حضرت علی الصالح، عبیدالله، محمدبن علی و نصرت خاتون و 66 نفر از نوادگان امامان معصوم، مریدان و شهدای اسلام، دفن می باشند. بنای بقعه امامزاده طاهر و امامزاده علی(ع) در مقابل دروازه ورودی قرار دارد.



 این بنا از خشت و گل ساخته شده و دارای دو گنبد بزرگ و کوچک به ارتفاع حدود 8 و 6 متر می باشد. بنای ساختمان متعلق به قرن ششم هجری است. ضریح امامزادگان معصوم در زیر دو گنبد قرار گرفته که حدود یک متر از کف زمین و صحن اطراف گودتر است. در داخل روضه چهار ضریح(صندوق) نصب شده که ضریح مقابل در ورودی از نقره با آب طلا، ضریح شمال غربی از آلومینیوم، ضریح جنوبی از چوب و ضریح جنوب شرقی از آلومینیوم می باشد. سقف گنبد از پوشش گچ بوده و با خط کوفی و اشکال بسیار زیبای هندسی تزئین شده است. ضریح چوبی با مهارت ویژه ای به صورت گره های مشبک معرق کاری شده، اثر هنرمندانه منحصر به فردی است که قدمت آن به دوره سلجوقیان می رسد. در جنب امامزاده یک آب انبار قدیمی وجود دارد که برای مصارف روستا مورد استفاده قرار می گرفته است. همچنین در جنب آب انبار بقعه دیگری است که به چهل دختران معروف می باشد. نقل کرده اند که چهل نفر از دختران ساروق جهت در امان ماندن از شر دشمنان در این محل غیب شده اند.در بخش شمالی صحن امامزادگان، بقعه نسبتاً بزرگی قرار دارد که دارای دو گنبد آجری به ارتفاع حدود 10 متر می باشد. در داخل این بنا مقبره های متعددی وجود دارد که با صندوق چوبی و انواع کاشی و سنگ مرمر پوشش داده شده است. محراب این مجموعه و همچنین کتیبه موجود در آن بسیار قدیمی می باشد. سقف و دیوارهای روضه با اشکال هندسی بسیار زیبایی همراه با آیات قرآنی به خط ثلث تزئین گردیده است. 



گویند در این محل معجزه ای رخ داده و پیرمرد روستایی که بدون سواد بوده به یکباره حافظ کل قرآن می شود.در حیاط و صحن امامزادگان 72 تن امکانات مناسبی برای استراحت و اقامت کوتاه مدت زائران فراهم شده است. در ضلع جنوبی صحن، قبرستان مردم ساروق می باشد.

برگرفته از سایت ایران نما

مسجد جامع شش ناو با قناتی در زیر آن

این بنای سلجوقی در مركز شهر تفرش، در محله «فم» قرار دارد و یكی از مساجد با ارزش و قدیمی این شهرستان است. این مسجد دارای مقصوره، شبستان، ایوان و صحنی مفرح است. قنات شش ناو از زیر مقصوره و دورن صحن این مسجد می‌گذرد و پس از عبور از داخل تكیه مجاور، از زیر یك چنار كهن‌سال بیرون می‌آید و آب آن از شش‌ناو (ناودان) فرو می‌ریزد و در كوی‌ها و محله‌ها سرازیر می‌گردد. وجه تسمیه شش‌ناو همین ناودان‌های شش‌گانه است كه برای سهولت در امر توزیع آب ایجاد شده‌اند. برفراز مقصوره مسجد شش ناو، گنبدی كلاه‌خود با قاعده‌ای به شكل هشت ضلعی و ساقی به بلندی پنج متر تماماً از آجر دیده می‌شود.

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

آبـشـار قطره‌ بـاران یا کـوه باران تفرش اراک

آبـشـار قطره‌ بـاران یا کـوه باران یکـی از مـناطق دیدنی شـهرسـتـان تفرش اسـت که در دهستان بازرجـان در نزدیکی روستای کوریان (کریان) و در 30 کیلـومـتری شمال غرب شهر تفرش واقع شده است. محدوده این آبشار در یک دره عـریض قرار دارد و گـیاه زیبای پرسیاوشان نیز مانند پوششی سبز دیواره‌های این آبشار را پوشانده است. وجـود یک قنات وریزش مداوم قطرات آب از یک صخره منظره ای بسیار دیدنی ومکانی بسیار باصفـا دردل بیابان بوجود آورده که درتمام طول سال پذیرای جمع کثیری از گـردشگران از تفـرش وشهرهای اطراف میباشد چندیست این مکان باایجاد پلکان وسرویسهای بهداشتی سر و شکل تازه ای به خود گرفته است. کریان (کوریان تفرش)، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان تفرش در استان مرکزی است. این روستا در دهستان بازرجان قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۳۲۰ نفر (۸۸خانوار) بوده‌است.





برگرفته از سایت ایران نما

 

روستای تراران تفرش و علاقه به تحصیل پزشکی

روستای تراران در6كیلومتری جنوب غرب تفرش واقع شده استكه شامل دوقسمت تراران بالا (دلارام)وتراران پایین (سعیدیه)میباشد

تراران منطقه ای بسیار سرسبز با مزارع وباغ های بهم پیوسته و زیبا می شود كه به واسطه ی كوه پایه ای بودن وفصول گرم سال آب وهوای بسیار خنك آن هر مسافری را ترغیب می كند كه ساعاتی از این طبیعت زیبا و دل انگیز استفاده كند

چشمه ی آب گراب در جوار این روستا و همچنین درخت گردوی كهنسال هزار ساله معروف به گردو ی انوشیروانی از دیدنی ترین مناطق تراران می باشد

اهالی روستا علاقه زیادی به درس و تحصیل داشته و دارند و در این میان عشق بسیاری از کودکان روستا تحصیل در رشته پزشکی بوده است؛ مرحوم دکتر «شب‌افروز» اولین رئیس دانشکده پزشکی بوده است که سالها از فوت ایشان می‌گذرد و یکی از همان افرادی بود که از این روستا پا به عرصه پزشکی گذاشته و در حدود 250 پزشک، دندانپزشک و داروساز و ... از این منطقه به دنیای پزشکی معرفی شده‌اند 

برگرفته از سایت ایران نما

چشمه آب معدنی گراو تفرش و خواص درمانی آن

چشمه آب معدنی گراو (گرّو) در فاصله 5 کیلومتری شهرستان تفرش و میان دو روستای کبوران و طراران واقع شده است. چشمه گراو متشکل از چند قسمت در سطح زمین است که از آن‌ نقاط آب به حالت جوشش از زمین خارج می‌شود (در یک قسمت آب به همراه گاز کربنیک فراوان از زمین خارج می‌شود). آب این چشمه از نوع بیکربناته مخلوط است و به نسبت تقریباً مساوی یون‌های سدیم و کلسیم دارد.

گفته می‌شود که آب این چشمه دارای خواص درمانی متعدد می‌باشد. استحمام در آب این چشمه تسکین‌دهنده درد بوده و سبب باز و بسته شدن عروق می‌شود. از دیگر اثرات آب این چشمه بر بدن، افزایش جریان خون پوستی و قرمز شدن پوست، کاهش موقتی فشار خون و آهسته شدن نبض می‌باشد. آشامیدن مقدار کمی از این آب قبل از غذا، به هضم آن کمک کرده و ترشحات گوارشی را افزایش می‌دهد.
در اطراف چشمه آثار یک چهار دیواری قابل رؤیت است که گفته می‌شود در گذشته به عنوان حمام زنانه کاربرد داشته است.

برگرفته از سایت ایران نما

 

آتشکده فردقان،محل زندان بوعلی‌سینا

 روستای کوچک "فردجان" در شمال غربی فراهان قرار دارد و آتشکده بر روی تپه ای مجاور فراهان دیده می‌شود. تمام آتشکده و بخشی از دیوارهای قلعه خراب شده است. ارتفاع دیوار اصلی باقی مانده حدود نه متر، قطر پی‌های آن حدود پنج متر و همه از سنگ و ساروج است. در وسط قلعه، تعدادی پی‌های سنگی به قطر پنج متر وجود دارد که می‌تواند بازمانده تالارهای متعدد و آتشگاه و نیایشگاه باشد.

پایه‌های آن بر ستون‌هایی قرار گرفته و در پای یکی از این ستون‌ها سردابی به چشم می‌خورد که بر اساس بعضی روایات محل زندان بوعلی‌سینا بوده است.

 

 

در ضلع شمالی قلعه، در زیرزمینی که در حال حاضر آغل گوسفندان و انبار علوفه است، تعداد چهار ستون به قطر حدود دو و نیم متر از آجر و ساروج دیده می‌شود. ستون‌ها تقریباً در کنار هم قرار دارند و حدود سه متر از آن‌ها نمایان و قسمت بیشتر آن‌ها داخل زمین و زیر آوار خاک می‌باشد.

بر اساس بررسی‌های ماریان مولیان و بهرام فره وشی :پس ازخاموش شدن آذر گشسب ارومیه در منطقه چیچست این آتشکده دوباره کشف شد.

آتشکده فردقان بسیار قبل از چیچست ارومیه دارای اهمیت بوده است و مراسم عبادی در آن برگزار می‌شده و حتی صنایع نیز در کنار آن فعال بوده است.

بر اساس کتب قدیمی، آتشکده روستای فردقان در سال ۲۸۳ ه.ق توسط برون ترکی حاکم قم که تحت حمایت بنی عباس بود تخریب شد و دو درب طلایی آن را برای نصب به مکه فرستادند.

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

شهر زیر زمینی ذلف آباد،یکی از سکونتگاه های دوران ایلخانیان

شهر زیرزمینی ذلف آباد در سال 1388 حفاری و رونمایی گردیده، یکی از سکونتگاه های دوران ایلخانیان می باشد که در 5 کیلومتری شمال فرمهین واقع شده است و به صورت یک سایت -موزه مورد بازدید عموم قرار می گیرد.

 

براساس منابع و اسناد تاریخی به‌جای مانده، تشکیل ساختارهای نخست شهرزیرزمینی ذلف‌آباد به "ابودلف عباسی" منسوب شده و بالواقع نام دقیق و اصلی این شهر "دلف آباد" و برگرفته از نام بنیان‌گذار آن بوده است. 

 

این شهر تا 200 سال قبل محل زندگی مردم بوده است که در این سال ها توسط حکومت قاجاریه به آب بسته می شود و مردم مجبور به ترک آن می شوند.

 

 

 

این شهر زیر زمینی در جوار امامزاده احمد بن علی (ع) ذلف آباد قرار دارد. جشن تیرگان یکی از نادرترین مراسم این منطقه در امامزاده ذلف آباد و در روز اول تابستان برگزار می گردد.

 

آثار باارزش تاریخی کشف شده از این محوطه و نیز اسناد و منابع تاریخی موجود،  بیانگر این مهم است که پیش از ابودلف ها نیز مردمانی با تمدن و با پیشه صنعت گری در این سرزمین می زیسته اند. منطقه تاریخی ذلف آباد به سبب گستردگی و محتوای غنی فرهنگی از بزرگترین مجموعه های تاریخی استان مرکزی بوده است.

 

از "شهر زیرزمینی ذلف آباد" در کتاب‌ها و آثار تاریخی به‌ عنوان یکی از بزرگترین مناطق و روستاهای بخش فراهان نام برده شده است.

 

در اسناد و منابع تاریخی دوران قاجاریه نیز به این شهر و تمدن و قدمتش اشاراتی شده و در تمامی این اسناد به وجود شهری زیرزمینی در این بخش اشاره شده است.

 

 

 

سعید نیکنام، سرپرست اداره میراث فرهنگی فراهان با اشاره به سرگذشت مردمان و تاریخ این سرزمین گفت: زمانی که مردم ذلف آباد از اطاعت و تبعیت حکومت خارج شده بودند حاکم آن منطقه که شخصی به نام "ایمانی خانی" بود متوجه این موضوع شد و "فتحعلی شاه" را در جریان قرار داد و او نیز به "عبدالله خان گرجی یوزباشی" حاکم اراک، دستور می دهد که سپاهی جهت کنترل امنیت به ذلف آباد اعزام کند.

 

وی گفت: سپهدار گرجی پس از دریافت این دستور به ذلف آباد حمله می کند که عدّه ای از مردم مفقودالاثر می شوند، عدّه ای می‌میرند و عدّه ای نیز از این سرزمین کهن فرار می کنند.

 

وی افزود: کشف یک عرصه میدانگاهی، حمام و ۳۰فضای مسکونی و اماکن نگهداری و ذخیره سازی از شاخص های دو فصل کاوش باستان شناسی ذلف آباد فراهان است و در این کاوش ها بیش از یکصد قلم شیی شامل سکه، نقش مهر، گردنبند و دستبند تزئینی، انواع ظروف سفالینه و النگو کشف شده که بر اساس شواهد موجود گستره زمانی آن به سده ۶ تا ۱۱ هجری قمری می رسد.

 

 برگرفته از سایت ایران نما

 

 

امامزاده شاهزاده حسین اراک ،با محرابی زیبا در گنبد اصلی

امامزاده شاهزاده حسین در جوار روستای نظام‌آباد  در 35 کیلومتری شمال شهر اراک و در عرض جغرافیایی 34درجه و یاتزده دقیقه و 50درجه طول جغرافیایی قرار گرفته است

اين بنا مدفن يكي از نوادگان امام موسي كاظم (ع) است و در حدود40کیلومتری شمال اراک و در کنار جاده آسفالت فعلی، در کنار تپه باستانی احمدآباد قرار دارد که بنا به گفته قدیمیان روستا ساختمانی 7 طبقه بوده است که یکی از مراکز حکومتی سلسله‌های پیشین بوده (که تا به حال چندین بار مورد کند و کاو سودجویان قرار گرفته است) و در شرق روستای نظام‌آباد واقع می‌باشد. اين مكان مقدس داراي سه ايوان بزرگ، يك حسينيه و گنبدخانه‌هاي دو پوشه بر فراز بخش اصلي است كه ارتفاع هر يك از گنبدها 11 متر و قطر آنها 5/6 و 5/7متر است.

بقعه اصلی 8ضلع دارد، و شامل دو پوشش آجری از بیرون و طاق ضربی گچی از داخل می‌باشد. پوشش بیرونی 12رکن احداث گردیده که بنای اصلی مربوط به دوره قبل از صفویه و دوران ایلخانی است. بنای اصلی استوانه‌ای شکل بوده و دو دیواره می‌باشد که وسط دو دیوار پوک و توخالی است. بخش اصلی، قدیمی‌ترین قسمت بنا را تشکیل می‌دهد و در بین آجرها کاشی نیلی رنگ‌کاری شده بر زیبایی آن افزوده و تزیینات آن با کاشی از نوع معرق است. گنبد اصلی و ساق آن و همچنین نمای ایوان‌ها و اطراف گنبد در حال تخریب بود که در سال 1374ه.ش توسط سازمان میراث فرهنگی استان مرکزی مرمت و بازسازی شده است. درب چوبی در فضای ورودی به گنبد اصلی نصب شده که دارای اهمیت و ارزش بسیار بالایی است و با وجود طرح‌های گره‌کاری شده، در میان آن نام مبارک امام علی (ع) حک شده است. با توجه به سلامت نوع چوب آن هنوز مشخص نیست که جنس آن از کدام نوع چوب است.

وجود محراب زیبا در گنبد اصلی، ذوق هنری را از لحاظ گچ‌بری به اثبات می‌رساند. نقاشی درون سقف مربوط به دوره صفویه است که مرمت شده است. الحاقات جبهه شرقی و شمالی و جنوبی و ایوان‌ها جزو اصلی بنا نبوده و در دوره‌های بعد افزوده گردیده است. آثار باقی مانده در سر درب جبهه جنوبی سال ساخت بنا و نام بانی را نشان می‌دهد که متاسفانه قسمتی از کاشی‌های میانی آن به مرور زمان ریخته و از بین رفته است.

کارشناسان محترم میراث فرهنگی استان مرکزی با توجه به نوع معماری و سال ساخت الحاقات، احتمال می‌دهند که ایجاد ایوان‌های بعد از سفر ناصرالدین‌شاه به عتبات و به دستور ایشان بوده است. بیشترین مصالح بنا آجر قدیمی، خاک،گچ و مقداری هم سنگ و چوب جهت کلاف‌کشی می‌باشد، که نقل می‌کنند به دستور بانی بنا در نزدیکی بقعه، کوره آجرپزی دایر بوده که آثاری از آن باقی نمانده است. الحاقات و ایوان‌ها مربوط به دوره قاجار است. در ایوان شرقی و سر درب آن که با کاشی خشتی تزیین، یادگاری از محمود یا محمد رجب که گویا معمار بوده به صورت کتیبه موجود است.

عمده تزیینات بنا در ایوان جنوبی و رو به قبله می‌باشد. تزیینات کاشی معلقی شکل حصیر بافت است و از ویژگی‌های هنری این بنا وجود کاشی‌هایی به ابعاد 30×50 میلیمتر است که به شکل محراب طراحی گردیده و سوره مبارکه اخلاص بر روی آن نقش بسته است. در زیارتنامه این بقعه، نام امامزاده، شاهزاده حسین فرزند امام زین‌العابدین ذکر شده و قرائت می‌گردد که گویا تذکره‌ای موجود نیست یا اگر هست، کسی از آن اطلاعی ندارد.

در کنار این بقعه در قدیم به صورت فعال و در حال حاضر هم روز اول تابستان و روز سیزدهم فروردین بازی سنتی دایر بوده و می‌شود که جزییات خاصی دارد.

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

بنای تاریخی پیر مراد آباد،به شکل کثیرالاضاع

این بنا د‏ر روستای مراد آباد در 14 کیلومتری جنوب شرقی اراک قرار دارد ‏. طرح بیرونی بنا به شکل کثیرالاضاع منتظم است که بر هر ضلع آن طاقنمایی و بر فراز آن ها گنبدی از نوع د‏وپوش وجود د‏ارد.

زمینه طاقنماها با خط بنایی به شیوه گره چینی با آجر تزئین شده است. ساختمان اصلی بقعه به قرن هفتم و هشتم هجری مربوط است

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

منطقه حفاظت شده هفتاد قله،یکی از شکارگاه‌های پادشاهان قاجار

منطقه حفاظت شده هفتاد قله در 25 کیلومتری شرق اراک، 15 کیلومتری شمال غربی محلات، 30 کیلومتری شمال خمین و 35 کیلومتری شمال غربی دلیجان واقع شده است.

منطقه هفتاد قله به دلیل شرایط خاص جغرافیایی و پوشش گیاهی انبوه و وفور جانوران وحشی قابل شکار، همواره یکی از تفریحگاه‌های تاریخی ایران و از زمان‌های قدیم مورد توجه بوده است. منطقه هفتاد قله در دوران قاجاریه، یکی از شکارگاه‌های پادشاهان قاجار محسوب می‌شده و وجود سنگ‌نوشته‌های باقی‌مانده در دیواره‌های صخره‌ای دره چکاب، بیانگر شکار صدها قوچ و میش در یک روز می‌باشد. حدود 62 کتیبه در کوه‌های هفتاد قله حک گردیده است که تاریخ تعدادی از آن‌ها به 400 سال قبل می‌رسد و در برخی از آن‌ها ذکری از سرسبزی و وفور شکار درج شده است.

 

 

مجموعه‌ای از کارکردهای اکولوژیکی و ارزش‌های بی‌نظیر اکوسیستم کوهستانی و دشتی منطقه هفتاد قله سبب شد تا این منطقه در شمار مناطق حفاظت شده استان مرکزی قرار گیرد. در سال 1349 خورشیدی محدوده‌ای از این منطقه شامل کوه‌های هفتاد قله، بره زرد و سیبک، توسط سازمان شکاربانی و نظارت بر صید به عنوان «منطقه شکار ممنوع» اعلام گردید و پس از آن در سال 1353 خورشیدی با اضافه شدن نواحی و کوه‌های دیگری توسط سازمان حفاظت محیط زیست به این منطقه، عنوان «منطقه حفاظت شده هفتاد قله» را به خود گرفت.

 

 

منطقه حفاظت شده هفتاد قله با مساحت 81125 هکتار، دارای آب و هوای نیمه خشک است. از خصوصیات عمده این آب و هوا بارندگی مداوم در فصل زمستان، تابستان‌های گرم و کم‌باران و وجود دو فصل مجزای خشک و مرطوب در طول سال است.

منطقه حفاظت شده هفتاد قله دارای پوشش گیاهی غنی و به ویژه درختان کهنسال است و در کوه‌های اطراف آن درختچه‌های بزرگ و کوچک وجود دارد. در بررسی فلور منطقه هفتاد قله در سه دوره رویش کامل، 205 گونه از گیاهان نهاندانه شناسایی شده‌اند. این گونه‌ها به 153 جنس از 41 خانواده تعلق دارند. بیشترین تنوع گونه‌ای در این منطقه به ترتیب مربوط به خانواده‌های كاسنی، نعناع، شب‌بو، گندمیان، چتریان پروانه‌آسا، میخک، گاوزبان، لاله، میمون و آلاله می‌باشند. گروهی از گونه‌های گیاهی منطقه حفاظت شده هفتاد قله دارویی و معطر بوده كه مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از شیرین بیان، سوسن بر، كاكوتی، مریم نخودی، شریر، شاتره، ریواس، آلاله، بومادران، درمنه صخره، شكرتیغال، ‌شنگ، خاكشیر، منداب،‌ ازمک، چشم خروس دانه ریز، خوشک، چتر گندمی، بذرالبنج، كمای ایرانی و شمدانی.

 

 

تنوع جانوری در این منطقه بسیار زیاد بوده و متشکل از پستانداران، خزندگان، دوزیستان، بی‌مهرگان و … می‌باشد.

منطقه هفتاد قله زیستگاه بسیار ارزشمند و مناسبی است برای پستانداران بزرگ بومی ایران كه در مناطق استپی مركزی ایران زیست می‌نمایند که از جمله آن‌ها می‌توان به كل و بز (پازن)، قوچ و میش، آهو و گراز اشاره نمود. در واقع پازن منطقه هفتاد قله، نماد محیط زیست طبیعی استان مرکزی است.

برخی از گوشتخواران كه از جایگاه اكولوژیكی والایی در رأس هرم غذایی برخوردارند نیز در این منطقه زندگی می‌كنند كه می‌توان از گرگ،‌ شغال، روباه، كفتار، گربه وحشی،‌ رودک و پلنگ نام برد.

در ایران 502 گونه پرنده شناسایی شده‌ است كه 71 گونه از 26 خانواده آن در منطقه هفتاد قله زندگی می‌کنند و 62 درصد از آن‌ها مهاجر و بقیه بومی منطقه می‌باشند. از میان پرندگان شكارچی در این منطقه حفاظت شده،‌ دلیجه، عقاب طلایی و سارگپه بومی منطقه بوده و شاهین، هما و ‌سنقر گندمی مهاجر می‌باشند.

 

 

شرایط اقلیمی خشک و پوشش گیاهی بوته‌ای منطقه هفتاد قله محیط مناسبی برای زیست انواع خزندگان می‌باشد. از راسته لاک‌پشت‌ها یک گونه لاک‌پشت مهمیزدار در دشت‌ها و دامنه‌های این منطقه زندگی می‌كند. راسته سوسمارها شامل 8 خانواده و 112 گونه هستند که به جز لوس مار و بزمجه بقیه نام فارسی ندارند و آن‌ها را سوسمار یا مارمولک می‌نامند.

دوزیستان منطقه را گونه‌هایی از قورباغه‌ها و وزغ تشكیل می‌دهند كه عمدتاُ در آب‌های راكد اطراف روستاها و چشمه‌های منطقه یافت می‌شوند.

 

 

چشم‌اندازهای زیبا، تنوع و شگفتی جوامع گیاهی و زیست انواع گوناگون جانوران، این منطقه را به یک موزه و آزمایشگاه طبیعی برای علاقه‌مندان به طبیعت و علوم زیستی بدل نموده است به طوری که همه ساله شمار بسیاری از علاقه‌مندان، محققین و دانش‌پژوهان رشته‌های مختلف از این منطقه بازدید می‌نمایند (البته پس از دریافت مجوز از اداره کل حفاظت محیط زیست استان مرکزی).

 

 

 

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

مرقد شاهزاده محمد عابد،برادر تنی حمزه بن موسی و احمد بن موسی

مرقد شاهزاده محمد عابد یکی از بناهای مذهبی و مهم شهرستان اراک است که در۱۲ کیلومتری شمال شهر اراک و در مجاورت روستای مشهدمیقان واقع شده‌است. این امامزاده، مرقد شاهزاده محمدعابد فرزند موسی کاظم و از بناهای دوره صفویه است.

 

محمد عابد فرزند موسی کاظم، هفتمین امام شیعیان می‌باشد که از مادری به نام ام احمد متولد شده است که بدین ترتیب می‌توان وی را برادر تنی حمزه بن موسی و احمد بن موسی دانست. به نقل از مورخان، در زمان حیات موسی کاظم، محمد عابد ساکن شهر مدینه بوده است.

 

بعد از وفات پدر (۱۸۳ (قمری)) و انتصاب علی بن موسی رضا به عنوان ولیعهد مامون عباسی، وی قصد سفر به مشهد و دیدار برادر خود را می‌نماید که در میانه راه، در مکان کنونی مرقد ایشان، فوت می‌کنند. تاریخ درگذشت وی به طور دقیق نقل نشده است ولی مورخان شیعه، اوایل سده سوم هجری قمری را پاسخ این سوالات عنوان کرده‌اند. در خصوص نحوه مرگ وی اختلاف نظر وجود دارد.

 

 برخی مورخان شیعه، عارض شدن تب شدید و مرگ طبیعی را عنوان کرده‌اند و برخی نیز حمله نظامیان عباسی به کاروان همراه وی و پناه گرفتن وی در خانه شخصی به نام عبدالله خطیب که از خوانین منطقه و دوستدار امامان شیعه بوده را نقل می‌کنند. جاسوسان والی منطقه محل اختفای وی را به والی که «اسکندر» نام داشته است، گزارش می‌کننند و خانه مورد محاصره قرار می‌گیرد. در نبردی که بین محمد عابد و سربازان انجام می‌گیرد، محمد عابد کشته می‌شود و توسط وابستگان عبدالله خطیب در مکان امروزی به خاک سپرده می‌شود.

 

برگرفته از سایت ایران نما

بقعهٔ حوا بانو خاتون ،از فرزندان موسی کاظم در اراک

بقعه حوا بانو خاتون و شاه زاده احمد از فرزندان موسی کاظم، در ۱۵ کیلومتری شمال اراک واقع در روستای موت آباد در عرض جغرافیایی ۳۴ درجه و ۶ دقیقه و طول جغرافیایی ۴۹ درجه و ۵۰ دقیقه قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۶۶۵ متر است.

 

این بقعه یکی از مراکز قدیمی در بافت قدیم فراهان محسوب می‌گردد. تاریخ این امامزاده مربوط به قرن پنجم هجری قمری است. شاه طهماسب صفوی به این ناحیه قشون کشی داشته و هنگامی که در معرض شکست قرار گرفته در این امامزاده با خود عهد می‌کند اگر در جنگ پیروز شود بر گردد و کار مرمت آن را به انجام رساند.

 

بنای اولیه این امامزاده به دوره سلجوقی باز می‌گردد. باتوجه به سنگ نوشته موجود تغییر و تحول ساختاری در دوره صفویه نشان می‌دهد که این موضوع بیانگر این است که مکان نامبرده در این دوره با عنایت به هدف‌های دینی – سیاسی، اجتماعی، وغیره متحول گردیده‌است.

 

بر اساس اسناد و مدارک معتبر موجود نیز قدیمی‌ترین مرمت اساسی که در میراث فرهنگی موجود است در زمان صفویه صورت گرفته‌است و جدیدترین مرمت این اثر تاریخی از ابتدای سال ۱۳۸۶ توسط سازمان میراث فرهنگی شروع شده‌است.

 

حوا بانو خاتون زنی پاکدامن بوده که از دست دشمنان گریخته و به این مکان پناه آورده و به اذن خداوند در این مکان ناپدید گردیده‌است و از این رو امامزاده در بین اهالی به نام امامزاده حوا بانو خاتون مشهور است.

 

در هنگام مرمت مشاهده شده که کف اصلی امامزاده حدود ۴۰ سانتی متر پایین تر بوده و به مرور زمان به علت افزایش تعداد قبور سطح خاک بالا آمده‌است و مساحتی به اندازه ۲ قبر دیده شده که دور چین آنها به سبک قدیم کار شده و بدون ایجاد تغییراتی دور تا دور آن آجر چینی دیگری انجام شده تا از تخریب آن جلوگیری شود و سنگ قبر مرمت شده را که متعلق به حوا بانو خاتون بود روی آن قرار داده باشد با ترجمه عربی که بر بالای در ورودی حرم نصب شده‌است گویا شاهزاده احمد بانی این امامزاده بوده‌است و پس از مرگ نیز به پاس خدماتش در این مکان دفن شده‌است. ضمناً خواهر حوا بانو خاتون در روستای انجدان به خاک سپرده شده‌است.

 

گفته می‌شود که سنگ (تاریخچه) امامزاده در گذشه در درون جداره در قبلی امامزاده که دقیقاً رو به روی در فعلی امامزاده‌است قرار داشت.

 

این بنای تاریخی که به ثبت میراث فرهنگی رسیده‌است متشکل از دو قسمت فضای مرقد حوا بانو خاتون، گنبد گلی کوتاه و امامزاده احمد، مخروطی بناهای آجری و بلند که روی آجرها به صورت بسیار زیبایی نقاشی شده‌است).

 

در بیرون کاشی کاری شده و از کف تا ارتفاع حدود ۲ متر دیوارها سنگ کاری شده و دارای ضریحی فلزی است که در وسط حرم نصب شده‌است. تعداد موقوفات بقعه یک قطعه زمین به مساحت حدود ۶۰۰ مترمربع است که سابقاً قلمستان بوده و فاقد درآمد است. نذورات توسط زائرین به ضریح و صندوق منصوب به حرم واریز می‌شود که توسط اداره اوقاف جمع آوری می‌شود.

 

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

 

سد خاكی هندودر،مناسب برای شکار ماهی قزل الا

سد خاكی هندودر واقع در 30 كیلومتری جنوب شازند 2 كیلومتری شمال هندودر و در مجاورت روستای قایلان دریاچه ای با 2500 هزار متر مكعب گنجایش منبع تامین آب این سد روان آبهای ناشی از بارش های فصلی منطقه هندودر است ارتفاع این سد از كف دریاچه 33 طول تاج آن 262 و عرض تاج آن 8 متر است هندودر قابلیت پرورش ماهی قزا آلا یعنی یكی از مشهورترین و محبوب ترین ماهی های آب های شیرین را در خود دارد .

ماهیان سد هندو در :

قزل آلای رنگین کمان

کپور

زرد پر

 

هندودر دارای آب وهوایی نسبتاً گرم در فصل تابستان و در زمستان دارای آب وهوایی نسبتاً سرد وخشک و در فصل پاییز دارای آب و هوایی ملایم و کمی سرد همراه با وزش باد و گرد و غبار است.

 

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

ایران گردی و پل دو آب اراک

 

 

پل دو آب واقع است در محلي به همين نام كه در حاشيه كوههاي مرتفع راست بند را سهند قرار داشته و بر روي رودخانه قره چاي ساخته شده است. اين اثر در 40 كيلوكتري غرب شهر اراك ودر 2 كيلومتري شمال شرقي روستاهاي فرو حصار قرار گرفته از يكسو رابط بين مناطق واقع در چهار جهت اصلي و از سوي ديگر ارتباط دهنده شهرهاي اراك به بروجرد ملاير و همدان مي باشد.

اين پل در نزد اهالي به نام محل يعني دو آب معروف بوده ولي درباره نام سازنده و تاريخ احداث آن سند و مدرك معتبري نيست تنها جايي كه احتمال مي رود نامي از اين پل به ميان آمده باشد در هنگام بازگشت ناصرالدينشاه قاجار از زيارت عتبات عاليات مي باشد كه از آن به عنوان پل بزرگ نام برده شده است. ولي با توجه به سبك و سياق ساخت پل احتمالا” اين پل تنها اثر باقيمانده از دوره قاجار در منطقه دو آب مي باشد.

در مجموع طول پل 130 متر و عرض آن بين 5/5 تا 7/5 متر نوسان دارد و بلندترين نقطه پل از كف رودخانه 5/7 متر ارتفاع دارد . و چون بستر رودخانه در دو سوي غرب و شرق از نظر ارتفاع يكسان نمي باشد سمت غربي پل را به طول 28 متر خاكريز و سنگ چين كرده اند تا از اختلاف سطح بين دو بستر رودخانه كاسته شود. عرض پل بين 570 الي 559 سانتيمتر نوسان دارد و بلندترين نقطه پل از كف رودخانه به 50/7 متر مي رسد.

اين پل داراي هشت چشمه بزرگ وكوچك است كه با طاقهاي كه تيزه دارند كار شده اند يكي از چشمه هاي پل كه در سمت شرق واقع شده در دوره پهلوي به علت سيل بردگي ترميم آنرا از بتون آرامه ساخته اند اما بقيه چشمه هاي پل هويت خود را حفظ كرده و هر پايه از جلو داراي موج شكن تيز است و از پشت داراي پشتيباني فاصله پايه هاي پل نسبت يه يكديگر به اقتضاي شرايط گذر آب وحالت عمويم كف رودخانه از 60/13 الي 10/6 متر نوسان دارند چون كف رودخانه از شن وسنگهاي رسوبي آكنده است نمي توان به طور دقيق اظهار داشت كه پايه هاي رومي كمر و صخره بنا شده اند و با جهت پي عميق كنده اند.مصالح ساختماني به كار رفته در اين بنا عبارتند از : سنگ ، آجر و گل آهك .كل بنا از پايين به بالا و به ارتفاع حدود 120 سانتي متري سنگ كاري شده است.

برگرفته از سایت ایران نما

 

 

پیست اسکی شازند (پاکل) اراک

پیست اسکی شازند (پاکل) با فاصله حدود ۲۵ کیلومتر از شهرستان شازند و ۵۵ کیلومتر از اراک، مکانی مناسب و جذاب برای ورزش اسکی و تفریحات زمستانی است. این پیست در ارتفاعات پلنگ در و در نزدیکی به روستای پاکل قرار دارد. این منطقه به دلیل وجود ارتفاع مناسب دارای زمستان زود هنگام و بارش سنگین برف میباشد. برخورداری از پیست اسکی به طول ۶۰۰ متر با سه دستگاه تله‌سیژ، رستوران، تجهیزات برفروبی و ساختمان اداری فضای ورزشی و تفریحی مناسبی را ایجاد کرده است.

 

این پیست در ارتفاع ۲۷۶۰ متری از سطح دریا قرار گرفته و طبیعت بکر مناطق و روستاهای اطراف آن فرصتی استثنایی را از تماشای طبیعت در اختیار گردشگران قرار میدهد. این پیست در حال حاضر (در فصل زمستان و بهار) فعال و مورد استفادهعلاقه‌مندان قرار می‌گیرید.پیست اسکی شازند در سال ۱۳۷۰ به بهره‌برداری رسیده است. این تفرجگاه ورزشی در ایام هفته بخصوص در روزهای پنجشنبه و جمعه پذیرای هزاران نفر از علاقمندان به ورزش اسکی میباشد. موقعیت طبیعی و جغرافیایی خوب پیست اسکی پاکل موجب شده علاوه بر مردم استان مرکزی علاقمندان به ورزش اسکی از استان‌های همجواراین استان مانند همدان و لرستان و حتی سایر نقاط کشور به شهر آستانه مسافرت و از امکانات و تجهیزات این پیست بهره ببرند.

 

 

زمستان دلربای شهرستان شازند و وجود این شهرستان در میان کوه های سربه فلک کشیده باعث آن گردیده است که در این فصل سرد شهرستان شازند به تنها نقطه بارز گردشگری استان مرکزی تبدیل شود و این تنها بسته به طبیعت زیبای زمستان آن نیست بلکه بدون درنگ باید به یاد پیست اسکی پاکل افتاد که با تمام محرومیت‌ها و نداشته‌های خود بار سنگین ورزشهای زمستانی استان را بر دوش می‌کشد.

 

برای اینکه پیست پاکل شازند در ۴فصل سال به فعالیت بپردازد، راه اندازی پیست چمن وشن اسکی وانتخاب سرمایه گذار از اولویت های مهم در راستای گسترش پیس اسکی شازند میباشد.

 

پیست اسکی شازند و به طبع همه مکانهای گردشگری این شهرستان یک موهبت الهی و هدیه خداوندی و لطف او به این شهرستان است و همه می دانیم که این نعمت ها برای شازند پتانسیل بزرگی است که این شهرستان را در زمره شهرستانهای دارای جذب توریست معرفی کند.

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

صنایع دستی اراک و دستبافتهای سنتی

از صنایع‌دستی شهر اراک می‌توان به دستبافتهای سنتی (قالی‌بافی، گلیم‌بافی، جاجیم‌بافی)، رودوزیهای سنتی، آثار چوبی (منبت و کنده‌کاری روی چوب، معرق کاری، پیکرتراشی، خراطی، ساخت سازهای سنتی، مشبک و گره‌چینی چوب)، سفالگری، کتابت و نگارگری (طراحی سنتی، نقاشی ایرانی، گل و مرغ، تذهیب و تشعیر، خوشنویسی، کتیبه نویسی)، آثار فلزی (مسگری، قلم‌زنی، سفیدگری، چلنگری، مشبک فلز، ملیله طلا و نقره)، ساخت پاپوش سنتی(گیوه‌دوزی و گیوه‌بافی)، آرایه‌های معماری (گچبری سنتی، آینه‌کاری…) و تراش سنگهای قیمتی و نیمه‌قیمتی اشاره کرد.

 

 

صنعت قالی در این منطقه از گذشته رواج داشته و قالی فراهان، سربند و ساروق شهرت جهانی داشته‌اند. صنعت قالی‌بافی از آغاز بنیان‌گذاشتن این شهر توسط یوسف‌خان گرجی به عنوان عمده کالای صادراتی این شهر قرار گرفت. قالی در اراک به گفته سیسیل ادوارز زمانی از اهمیت و اعتبار و فراوانی برخوردار بود و رقیب قالی کرمان بود. از انواع قالی مشهور اراک می‌توان به قالی ساروق اراک اشاره نمود که از لحاظ استحکام و نقشه‌های منحصربه‌فرد و نوع خامه (پشم) استفاده شده، شهرت جهانی دارد. اراک به عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز صدور فرش به اروپا تا سال ۱۳۱۹ خورشیدی باقی‌ماند.

 

 

 

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

سوغات اراک و سنت فتیر پزی

سوغات استان مرکزى انواع مواد خوراکى از جمله انار انگور لبنیات کشمش گردو بادام شیره انگوه است.

فتیرپزی از سنت های بجا مانده نوروز در شهرستان اراک است. مردم این شهر معمولا در خانه یک نفر جمع می شوند و به پخت فتیر نوروز می پردازند. گفتنی است فتیر که یک نان محلی است ریشه در تاریخ اراک دارد و هم اکنون اراک را با سوغات آن “فتیر “می شناسند.

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

راه های سفر به اراک بدون ماشین شخصی

فرودگاه اراک

 

اراک دارای یک فرودگاه بین‌المللی می‌باشد. تا قبل از اجرا شدن پروژه تطویل باند، این فرودگاه تنها ویژه پروازهای داخلی و هواپیماهای متوسط و ترابری و نظامی بود و امکان نشستن هواپیماهای پهن پیکر در آن وجود نداشت.در سال ۱۳۹۲ خورشیدی با اجرای کامل طرح توسعه فرودگاه اراک در بخش تطویل، توسعه و مقاوم‌سازی باند، امکان پذیرش هواپیما تا رده ایرباس در فرودگاه اراک فراهم شد.

 

 

ایستگاه راه‌آهن اراک

 

اراک از دیرباز در مسیر راه‌آهن سراسری شمال به جنوب ایران قرار داشته و راه‌آهن نقش مهمی را در رونق همه‌جانبه شهر اراک داشته‌است. محدوده حفاظتی اداره کل راه‌آهن اراک از ایستگاه ساقه در استان قم شروع شده و از یک سو تا ایستگاه مومن‌آباد در استان لرستان و از سوی دیگر تا ایستگاه ملایر در استان همدان را تحت پوشش خود قرار داده‌است.

پروژه ساخت راه‌آهن غرب کشور نیز از اراک شروع شد که شهرهای نهاوند و ملایر از استان همدان را به شبکه ریلی متصل می‌کند. ادامه این مسیر ریلی در استان کرمانشاه از شهرهای صحنه، کرمانشاه و اسلام‌آباد غرب عبور کرده و در مرز خسروی به کشور عراق وصل می‌شود. راه‌آهن اراک – ملایر به طول ۹۰ کیلومتر و هزینه‌ای بالغ بر یک هزار و ۲۵۰ میلیارد ریال در مهر سال ۱۳۹۰ خورشیدی افتتاح شد که بخشی از پروژه راه‌آهن غرب کشور به شمار می‌رود.همچنین راه‌آهن اراک – اصفهان از پروژه‌های دیگری است که عملیات مطالعه و احداث آن آغاز شده‌است. احداث قطار محلی اراک – مهاجران که در شورای مسکن استان مرکزی در فروردین سال ۱۳۹۰ خورشیدی تصویب گردید، از جمله مصوبات بخش ترابری ریلی اراک بوده‌است.

 

 

پایانه مسافربری مرکزی اراک

 

اراک دارای سه پایانه مسافربری درون‌استانی و برون‌استانی است:

پایانه مرکزی: که در مجاورت هتل ۵ ستاره امیرکبیر قرار دارد.

پایانه فراهان: که واقع در شمال شهر و در مجاورت میدان امیرکبیر است.

پایانه غدیر: که واقع در جنوب غربی شهر و در مجاورت میدان بسیج است.

 

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

قنات ابراهیم‌آباد اراک ‌و بازدید ارزیاب یونسکو

تاریخ خبر :1394/06/24-معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بازدید ارزیاب یونسکو از قنات ابراهیم آباد را مرحله و گام پایانی اقدامات صورت گرفته جهت ثبت جهانی قنات ابراهیم آباد عنوان کرد.

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)- منطقه مرکزی- “یاموچی کازیا”، ارزیاب یونسکو روز دوشنبه از قنات ابراهیم‌آباد اراک جهت ارزیابی وضعیت این قنات برای ثبت جهانی بازدید کرد.

عزیزی، معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مرکزی در حین بازدید یاموچی کازیا که از مسیر انتقال آب در نزدیکی دفتر قنات شروع شد، گفت: این قنات یکی از قنات های کهن ایران است که به صورت یک رشته طولانی شرقی غربی به طول 11 کیلومتر ایجاد شده است.

 

 

وی ادامه داد: این قنات از رشته کوه های هفتاد قله سرچشمه می گیرد و تا داخل آبادی ادامه دارد.

‌

معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان در طول مسیر به شیب ملایمی که آب را از مبدا به مظهر می‌رساند، اشاره کرد و افزود: اولین چاه قنات مادرچاه موسوم به سزاست که در منطقه 70 قله در محل پشت قبرستان واقع شده است.

عزیزی این قنات را در یک رشته اصلی و دو رشته فرعی توصیف و بیان کرد: این رشته‌ها در محل رشته رونا و قوشد خوانده می‌شوند که 311 شاخه اصلی داشته و رشته رونا 15 و نیز رشته قوشد 22 حلقه چاه دارد.

وی کل مساحت اشغال شده این قنات در روستای ابراهیم آباد را هزار هکتار از اراضی عنوان کرد و افزود: این قنات اراضی این روستا را به صورت دوره‌ای مشروب می‌کند.

معاون میراث فرهنگی ضمن بازدید ارزیاب یونسکو از دفتر قنات تصریح کرد: این مکان هم موزه مردم شناسی این روستاست و هم به عنوان شورای قنات ابراهیم آباد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

عزیزی در خصوص کاربری‌های این قنات در روستا در حضور نماینده خرده مالک‌ها(باغ داران) و نیز نماینده کشاورزان به ارزیاب یونسکو توضیح داد: از غروب آفتاب تا غروب آفتاب روز بعد طبق گفته نمایندگان باغات و زمین‌های این روستا شش تقسیم اصلی برای آب این قنات صورت می‌گیرد.

وی به استفاده این آب در کشاورزی و تقسیم آب با تعامل بین کشاورزان و خرده مالکان برای آبیاری باغ‌ها اشاره کرد و ادامه داد: آب برای مردم این روستا جنبه حیاتی دارد و به دلیل اینکه حتی با عدم وجود بارش باران آب این قنات جاری است، مردم برای حفظ آب قنات تلاش می‌کنند.

معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان ضمن بازدید ارزیاب از حمام زنانه و مردانه در نزدیکی دفتر قنات تصریح کرد: این حمام مشتمل بر دو بخش مردانه و زنانه بوده و در‌ حمام مردانه در قسمت شرقی و زنانه در بخش غربی است.

عزیزی این مجموعه را مربوط به دوران قاجار عنوان کرد و افزود: مرمت‌های جزیی و پاکسازی زباله‌ها از این مکان انجام شده و قرار است بعد از ثبت جهانی به موزه تبدیل شود.

به گزارش ایسنا، ارزیاب یونسکو از تابلوهای اطلاع رسانی و نیز مسیر هدایت آب قنات بازدید و عکسبرداری کرد.

یاموچی کازیا در این بازدید با نمایندگان باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی و نیز اهالی این روستا صحبت کرد و اهمیت این قنات در زندگی مردم را مورد بررسی قرار داد.

وی همچنین از مجموعه حمام و دفتر قنات بازدید کرد و مادرچاه قنات ابراهیم آباد را نیز بررسی کرد.

در موزه مردم شناسی روستا(دفتر قنات) نسخ خطی مربوط به 1300 هجری قمری و نیز ظروف سفالی و ادوات کشاورزی، همچنین دار قالی به نمایش گذاشته شده است.

‌

ابراهیم‌آباد نهمین قنات بازدید شده یونسکو در ایران

‌

مشاور معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور قنات ابراهیم‌آباد را نهمین قنات از مجموعه 11 قنات آماده برای ثبت جهانی عنوان کرد.

به گزارش ایسنا‌- منطقه مرکزی- هادی احمدی در جمع خبرنگاران شاخص‌های انتخاب قنات برای ثبت جهانی را مختلف عنوان کرد و گفت: در این رابطه یک قنات را بسته به موقعیت تاریخی، طبیعی، عمق چاه مادر و… مورد ارزیابی قرار می‌دهند.

وی در خصوص نظر ارزیاب یونسکو در ارتباط با قنات‌های بازدید شده از جمله ابراهیم‌آباد بیان کرد: در حال حاضر یاموچی کازیا برداشت خود را ارائه نمی‌دهد و همه گزارش‌ها را به یونسکو ابلاغ می‌کند و از طریق یونسکو در مورد انتخاب یا عدم انتخاب قنات برای ثبت جهانی اطلاع رسانی می‌شود.

وی اضافه کرد: ثبت جهانی قنات‌ها در حوزه میراث تاریخی پیگیری شد و نیز در رابطه با ثبت آثار طبیعی بیابان لوت مدنظر است که برای ثبت جهانی این منطقه تلاش می‌کنیم.

به گزارش ایسنا، سیدمحمد حسینی نیز در جمع خبرنگاران گفت: همه اقدامات در این رابطه انجام شده تا بتوانیم شاهد ثبت جهانی این قنات تاریخی باشیم.

وی ثبت جهانی این اثر را موجب حفظ با کیفیت تر آن دانست و بیان کرد: ثبت جهانی مسجد جامع ساوه و بیت تاریخی امام راحل نیز در دست پیگیری است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان مجموعه قنات ابراهیم آباد را بخشی از زندگی مردم توصیف و عنوان کرد: این قنات در طول تاریخ موجب شکل گیری زندگی در این حوالی شده و همچنان نیز آب این قنات مردم و کشاورزان و باغداران را دور خود جمع کرده و به نوعی تعامل بین ساکنین را رقم زده است.

به گزارش ایسنا، معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان نیز در جمع خبرنگاران گفت: تهیه طرح پرونده زنجیره‌ای قنات‌های ایران از حدود سه سال قبل شروع شد و مراحل طولانی جهت تکمیل نیاز داشت.

عزیزی به 11 قنات انتخاب شده از بین 36 هزار قنات کشور اشاره و بیان کرد: این قنات‌ها با اقداماتی که استان‌های مد نظر از جمله استان مرکزی انجام دادند، به ثبت آثار ملی رسیدند.

وی عکسبرداری هوایی را از جمله اقدامات برای ثبت جهانی قنات ابراهیم آباد عنوان کرد و افزود: آخرین مرحله کار حضور ارزیاب یونسکو بود که امروز محقق شد.

 

 

معاون میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در خصوص الزامات مد نظر ارزیاب یونسکو برای ثبت جهانی آثار تصریح کرد: نحوه مدیریت، تعامل در نگهداری و بحث‌های حفاظتی از جمله وجود مقنی یعنی کسی که به داخل چاه می‌رود و یا پاکار کسی که آب جویی می‌کند، از جمله موارد مهم در ثبت جهانی این اثر است.

 

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

چشمه چپقلی و خواص دارویی فراوان آن

چشمه چپقلی چشمه‌ای در نزدیکی شهر اراک واقع در استان مرکزی است.

 

این چشمه در ۲۸ کیلومتری شهر اراک و در دامنه‌های رشته کوه سفیدخانی قرار دارد.

 

منطقه قرارگیری چشمه دارای ۴۰ تا ۵۰ گونه گیاهی مرتعی نظیر آویشن، درمنه، استپا، گون، قدومه، گل آروانه، جووحشی، مرزنجوش و شیرسگ است و یکی از رویشگاه‌های لاله‌های واژگون در فصل بهار نیز هست.

 

در منطقه‌ای که چشمه در آن واقع شده است پارک جنگلی دست کاشت وجود دارد. پارک جنگلی چپقلی از شرق به رشته کوههای میران و سفیدپی از غرب به کوههای کلاغ‌نشان و قدمگاه، از شمال به دشت شازند و خطوط لوله نفت و از جنوب به کوه‌های تخت بزرگ و قالیخانی منتهی می‌شود.

 

آب چشمه چپقلی از ردیف آبهای بی‌کربناته کلسیک و منیزین آهن دار، فاقد آلودگی میکروبی واز نوع آبهای سردو سبک است که آشامیدن آن اثرات درمانی زیادی دارد. آب این چشمه مدر بوده، ریگ‌ها و شن‌های مجاری ادراری را در خود حل می‌کند. بر اثر آشامیدن این آب، خون میزان قابل توجهی از اسید اوریک خود را از دست می‌دهد و در نتیجه تغذیه در شرایط بهتر انجام می‌شود. نوشیدن این آب، اسیدیته ادرار را به حالت طبیعی رسانده سبب ازدیاد دفع ادرار و مواد زاید کلیه‌ها می‌شود.

 

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

چشمه حک بلاغ با چشم اندازی زیبا حتی در زمستان

چشمه حک بلاغ در 7 کیلومتر شمال غرب شهر شازند در جوار روستای حک و در کناره رود بلاغ واقع شده است. چشم انداز کوه بلاغ و دهانه چشمه آن بسیار گیراست.

 

این چشمه در فصول مختلف سال حتی زمستان هم بدلیل چشم انداز زیبای آن مورد توجه طبیعت دوستان قرار می گیرد. صید ماهیان از جمله تفریحات اهالی بومی است. بخشی از آب چشمه بلاغ برای مصارف کشاورزی منطقه بکار می رود و بخش دیگر به رودخانه قره چای می ریزد.

 

 

دسترسی به این چشمه از طریق شازند و همچنین از طریق راه اصلی اراک بروجرد و راه فرعی از نزدیک پل دوآب به روستای تخته محل و از آنجا به حک پایین و چشمه حک امکان پذیر است. چشم انداز اسطوره ای چشمه حک بلاغ در داستانها و قصه های ایرانی جایگاه ویژه ای دارد. در اعتقادات و باورهای مردم این ناحیه آمده است کیخسرو قبل از اینکه به غار پناه ببرد تن را در این چشمه شستشو داده است تا با جسمی پاک و روانی آرام وارد غار شود.

 

 

کیخسرو در نگاه تاریخدانان چهره ای افسانه ای از کوروش است اما در اساطیر و افسانه ها فرزند سیاوش و فرنگیسو به گواه شاهنامه در روز نوروز زاده شده است. از دور که بر درگاه چشمه نگاه می کنی سایه سار سبز درختان بید در کناره آب منظره ای بس زیبا و چشم نواز را در برابر دیدگانت می گشاید.

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

سرچشمه ی پنجه علی ، آبی است به غايت گوارا

سرچشمه ی پنجه علی يا عزت آبادی در مشرق روستای توره است. آبی است به غايت گوارا كه بر آن آب بندی نهاده‌اند.

 

در كنارش پارک ( بوستان )بسيار زيبایی با الگوی قلعه‌های قرون وسطایی اروپا ساخته شده است.

 

سرچشمه‌ی پنجه علی از يمن كوه راسوند، آرام و بي صدا از لابلای صخره‌ای عظيم بيرون مي‌خزد و در گودالی بزرگ و پهناور، با قلوه سنگ‌های زيبا و رنگارنگ استخری طبيعی و بس دلنشين ساخته شده است.

 

انواع بهترين گل‌ها و پيچک‌ها كه در كمتر پارکی كاشته شده است، در اينجا مناظری دل‌فريب و رويایی به وجود آورده است.

 

 قسمتی از آب در مزارع مكانيزه‌ای كه از بركت اين چشمه احداث شده مصرف مي‌شود و بقيه نيز با آب بندهای متعددی كه بر آن ساخته‌اند به مصرف روستاها و موقوفات خانوادگی بيات می‌رسد.

پارک پنجه علی يا عزت آباد، خان نشين و ييلاق خانواده‌ی بیات بوده است. اين خانواده از فرزندان و نوادگان سهام سلطان نماینده‌ی اراک در مجلس شورای ملی از دوره‌ی چهارم تا چهاردهم و نخست وزیر ایران در سال 1323 و سناتور سال‌های بعد و صمصام الملک وزير كشاورزی در دوران رضا شاه پهلوی و بنيان گذار دانشكده كشاورزی کرج هستند .

 

 

 

در اين روستا بيمارستان مجهزی وجود دارد كه در سال 1324 قمری به عهد مظفرالدین شاه ساخته شده است. در وقف نامه‌ی آن توصيه شده كه حاذق ترين طبیبان و جراحان را استخدام كنند و دست متولی را در جهت پرداخت بهترين دستمزد باز بگذارند .

 

پيش بينی وسايل رفاهی به مقتضای زمان براي خدمه، و ايجاد امكانات درمانی برای بيماران بستری و آن‌هایی كه از روستاهای اطراف برای مداوای سرپایی مراجعه مي‌كنند به بهترين شكل انجام شده است.

 

سرچشمه‌های شازند، ازنا ، سورانه ، اسکان و ديگر سراب‌های بزرگ و كوچكی كه شمار آنان از پنجاه رشته می‌گذرد، هر كدام حكاياتی جالب و در جای خود شنيدنی دارند.

 

آنها جملگی به هم می‌پیوندند و رودخانه‌ی كزّاز (قره چای) را تشكيل مي‌دهند.

 

اين رودخانه چون ماری سنگين و آرام در كف دشت می خزد و ثروت و نعمت بسياری برای روستایيان به ارمغان مي‌آورد. آبادی‌های بسياری قريب يک صد روستا در مسير رودخانه ساخته شده است كه رودخانه رگ حيات آنهاست .

 

روستاهایی با برج و باروهای كهن و قدمت بیش از چندين صد سال و گاه هزار سال كه اغلب ویران شده و برخی نيز استوار و پا بر جای مانده‌اند.

 

سابقاً بيش از ده روستای ارمنی نشين در سراسر دشت گيتو وجود داشت كه با مهاجرت آنان در سال‌های اخير، امروزه تعداد خانواده‌های ساكن از انگشتان دست تجاوز نمی‌كند و از آن همه صنايع دستی زن‌های ارمنی، نظير قالی و دستكش و جوراب و جاجيم اکنون بیش از خاطره‌ای باقی نمانده است.

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

سراب اسکان از سرچشمه‌های رودخانه قره‌چای

سراب اسکان از محوطه‌های گردشگری استان مرکزی است که در فاصله 19 كیلومتری شمال غرب شازند و در دامنه كوه لجور در نزدیكی روستای اسكان قرار دارد. این سراب از سرچشمه‌های رودخانه قره‌چای است و میزان آبدهی آن بطور متوسط حدود 200 لیتر در ثانیه بوده که در بخش کشاورزی در روستا و مناطق اطراف آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. این منطقه به دلیل وجود آب و هوای مناسب و موقعیت جفرافیایی ویژه، به عنوان یکی از مناطق تفریحی استان مرکزی مورد توجه قرار گرفته است و دسترسی آسان به شهرهای اراک و شازند، وجود شهرک مهاجران در نزدیکی منطقه و قرار گرفتن در کنار محور ترانزیت شرق به غرب از مزیت‌های منطقه برای سرمایه‌گذاری در بخش گردشگری است. برای رفتن به این سراب زیبا می توان در مجاورت روستای فر از جاده اصلی اراک بروجرد خارج شد و ا جاده فرعی سمت راست را در پیش گرفت تا به یک سه راهی رسید راه سمت راست شما را به سراب اسکان هدایت می کند.

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

غار کیخسرو و اسامی پهلوانان ایرانی

 

غار کیخسرو بر خلاف غارهاي ديگر که در دل کوه قرار دارند در قله و در ارتفاع 2900 متري قرار دارد .

 

 

این غار که به شازنده ،کیخسرو و شاه کیخسرو معروف است سمت غربی رودخانه قره چای و نزدیک روستای خسبیجان در قله کوه مرتفع شاه زنده از رشته کوه راسوند واقع شده است، ارتفاع غار از سطح دریا حدود 2890 متر است.

 

دهانه ورودی غار به سوی غرب بوده و 90/1متر عرض و 3/1 متر ارتفاع دارد و درون آن دارای یک دهلیز باریک به طول 18 متر،عرض متوسط 6 متر و ارتفاع 3 متر می‌باشد.

غار کیخسرو جایگاه ویژه ای در اسطوره‌های ایران باستان داشته و در نزد زرتشتیان جهان به عنوان یکی از مکان‌های مقدس به‌شمار می‌رود. هر ساله تعداد زیادی از علاقمندان بویژه زرتشتیان ساکن ایران و همچنین کشور هندوستان جهت زیارت وادی نذر به این مکان می‌آیند.

 

 

بر روی دیواره‌های غار اسامی پهلوانان ایرانی از جمله پولاد تیرانداز و سیاوش شهریار حک شده است. ایرانیان باستان و پیروان آیین زرتشت معتقدند رابطه‌ای معنوی بین چشمه بلاغ حک و غار کیخسرو در استان مرکزی وجود دارد و حتی عده‌ای از آنان اعتقاد دارند که آتشکده آذرگشسب (بزرگترین آتشکده زرتشتیان جهان) در این استان بوده است.

 

 

بر اساس کتاب شاهنامه فردوسی،کیخسرو که پادشاهی او در ایران زمین به عدل و داد مشهور بوده است قبل از مرگ و پنهان شدن، بدن خود را در چشمه بلاغ شستشو داده و سپس به درون غار رفته و هرگز برنگشته است.

 

 

هم اکنون درنزدیکی غارو روستای الرج و گورزار در دامنه کوه،تعدادی سنگ قبر به ابعاد 25/2متر در 40 تا50 سانتیمتر وجود دارد که به علل فرسایش نبشته‌های روی سنگ‌ها قابل تشخیص نیست‌.

 

این قبرها مورد توجه و احترام زرتشتیان بوده و آنان معتقدند که این قبرها متعلق به پهلوانان نامی ایران که همراه کیخسرو شاه بوده‌اند، می‌باشد.

 

 

 

 

برگرفته از سایت ایران نما

 

کوه لجور و سختی صعود به آن

کوه لَجوَر در جنوب غربی شهرستان اراک در منطقه خنداب و در مجاورت روستای اسکان واقع شده و یکی از کوه‌های زیبای استان مرکزی به شمار می‌رود.

بلندترین نقطه این کوه قله لجور نام دارد که ارتفاع آن در حدود 2650 متر و طول دیواره آن 350 متر می‌باشد و از این نظر به عنوان سومین دیواره کشور مشهور شده است.

جنس سنگ‌های این کوه غالباً از جنس سنگ خارا است و همین امر صعود به قله کوه را با دشواری همراه می‌سازد. در واقع به دلیل وجود این مسیرهای دشوار، این کوه به نام «لَجوَر» به معنای لجوج نامگذاری شده است.

 

 برگرفته از سایت ایران نما

 

 

حمام تاریخی یا گنجینه چهار فصل اراک، یکی از جلوه‌های اصیل هنر معماری ایران

موزه‌ها در معرفی فرهنگ، آداب و رسوم و شیوه زندگی نیاکان ما نقش بسزایی دارند.

در استان مرکزی 6 موزه مردم شناسی وجود دارد که قدیمی‌ترین آنها، موزه چهارفصل اراک است.

به گزارش واحد مرکزی خبر، حمام تاریخی یا گنجینه چهار فصل اراک، یکی از جلوه‌های اصیل هنر معماری ایران در استان مرکزی است که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

حمام چهار فصل در عهد قاجاریه به همت حاج محمدابراهیم خوانساری بنا و اکنون به گنجینه تبدیل شده است.

این حمام از گرمخانه، سربینه (رختکن)، حجره‌های متعدد، حمام‌های زنانه، مردانه و اقلیت‌های مذهبی تشکیل شده است.

این حمام به دلیل ‌تزئین سربینه آن با کاشی‌های زیبا و رنگارنگ چهار فصل سال – چهار فصل نامیده می‌شود.

بخش سربنیه حمام با 8 ستون و گنبد رفیع آن وکاشی‌های رنگارنگ وگچبری‌های چشم نواز و نقاشی های تاریخی و طرح های اسلیمی‌اش، هر بیننده ای را به خود مجذوب می کند.

در این گنجینه ارزشمند، اشیای تاریخی مانند ظروف وکاسه های سفالی، سکه‌های دوره‌های مختلف تاریخی، عقدنامه‌های دوره‌قاجار، کتاب‌ها و نسخه‌های خطی، ظروف مسی و قلمزنی، اسباب قدیمی حمام، خمره‌های سفالی‌، لوازم ریسندگی، بخشی از محراب تاریخی و ارزشمند مسجد جامع ساوه و لوازم ریسندگی و بافت فرش نگهداری می‌شود.
























برگرفته از سایت:ایران نما

 

اوج شکوفایی نیم‌ور در دوران ساسانیان

"بند پل نیم ور" با قدمتی 1500ساله در یازده کیلومتری غرب شهر "نیم ور” از توابع شهرستان محلات و در منتهی الیه حد غربی روستای ” باقرآباد” قرار دارد.

بند- پل نیم ور بر روی رود لعل وار از مهم ترین رودخانه های استان مرکزی احداث شده است.

 تنها نمونه بند- پل سالم وفعال در سراسر ایران است و علی رغم گذشت بیش از هزار و پانصد سال از احداث آن هنوز کارایی خود را حفظ کرده است.



نیم‌وَر یا نیمه‌ور شهری مهم و تاریخی است ، که در بخش مرکزی شهرستان محلات استان مرکزی ایران قرار دارد.

 نیم‌ور در ۲۵۰ کیلومتری جنوب تهران و مابین راه مواصلاتی شهرهای دلیجان و محلات قرار گرفته‌است. قدمت این شهر به دوران ساسانیان و اشکانیان باز می‌گردد.

 شواهد و مدارکی نیز با قدمتی که به ۲٬۳۰۰ سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد نیز در این منطقه کشف شده‌است.

 این شهر دارای آثار تاریخی متعدد و کوههای سنگی دارای معادن سنگ غنی تراورتن، فلوئورین و سنگ‌های تزیینی است.
 
نیم‌ور در جنوب شرقی استان مرکزی قرار دارد. در شمال آن قم‌رود و در جنوب آن کوه‌های آتشکوه قرار دارند. 



 اوج شکوفایی نیم‌ور در دوران ساسانیان و بعد از احداث سدی بر روی رودخانه قمرود بوده است. که امروز بقایای این سد قدیمی با نام بند نیم‌ور در کنار شهر قرار دارد.

 تنها نمونه بند- پل سالم وفعال در سراسر ایران است و علی رغم گذشت بیش از هزار و پانصد سال از احداث آن هنوز کارایی خود را حفظ کرده است.

در دوران معاصر، این شهر با رکود مواجه شده اما با پیوستن دهستان باقرآباد به این شهر و احداث شهرک صنعتی، دانشگاه علمی کاربردی نیم‌ور و نمایشگاه بین الملی سنگ ایران در این شهر، از رونق اقتصادی برخوردار شده‌است.  

برگرفته از سایت:ایران نما

 

علت به وجود آمدن شهر محلات استان مرکزی

سرچشمه محلات يكي از پرآب ترين چشمه هاي استان مركزي

اين چشمه ضمن اينكه آب آشاميدني و كشاورزي منطقه را تامين مي كند از جاذبه هاي سياحتي بسيار با ارزشي نيز برخوردار است. به طوري كه از دير باز مورد توجه جهانگردان بوده است. گفته مي شود كه علت به وجود آمدن شهر محلات وجود اين چشمه بوده است. وجود اين سرچشمه باعث شده است كه در كنار آن پارك زيبايي شكل گيرد. اين پارك يكي از مراكز جذاب گردشگري در تابستان به شمار ميرود. آب نماي زيبا،  درختان سر به فلك كشيده،  چنار كهنسال و ارتفاعات صخره اي مشرف به اين چشمه در كنار هواي دلپذير و مطبوع آن همه ساله در فصل تابستان علاقه مندان بسياري را از دور و نزديك به اين سمت فرا مي خواند.



در اين فصل گردشگري بسياري در هنگام مسافرت خود در مسير تهران- اصفهان و تهران-اراك و شهرهاي دور و نزديك، ترجيح مي دهند كه يك روز را در كنار اين چشمه بگذرانند. عده اي از علاقه مندان شب را در كنار چشمه بيتوته مي كنند. از اين رودر دو طرف مسير آب نما، سكوهايي تعبيه شده است كه مسافرين بتوانند در آنها بابر پايي پشه بند و چادر شبي را سر كنند . اين چشمه در شمال شهر محلات و در بالا دست شهر كه بيش از اين به محله عليا و يا محله بالا معروف بوده قرار دارد. در حال حاضر تخليه چشمه تقريبا يكنواخت و بدون نوسان صورت مي گيرد، لكن به علت شيب زياد دامنه، آب با سرعت زيادي جريان پيدا مي كند و اين امر باعث شده است تا طي ساليان گذشته قسمتي از بسترنهر شسته و فرسوده مي شود .
در گذشته به علت شيب تند و حركت سريع آب،  تعدادي آسياب آبي در مسير جريان آب سرچشمه وجود داشت كه ديگرمورد استفاده قرار نمي گيرد.



در مجموعه سرچشمه امکانات جدیدی از قبیل اقامتگاه، استراحتگاه، رستوران، کافی شاپ، سفره خانه سنتی، شهربازی، مرکز تولید و فروش گل و گیاه، مرکز نمایشگاهی و سکوهایی جهت نصب چادر و کمپینگ ساخته شده است که خدمات لازم را به گردشگران داخلی و خارجی ارائه می نمایند. در دامنه صخره، ساختمان زیبایی به نام عمارت کلاه فرنگی، مشرف به پارک و آبنماها ساخته شده است که زیبایی خاصی به این محل داده است.



شما می توانید انواع گل و گیاه و درختان سرو و کاج زینتی که در دامنه کوه هفتاد قله کاشته شده است را مشاهده نمایید. سرسبزی و لطافت هوا در سرچشمه محلات بویژه در فصل بهار و تابستان برای اهالی شهر محلات موقعیت ویژه ای را فراهم نموده است. تا بتوانند به دور از کار روزانه، مدت زمانی هرچند کوتاه را در کنار خانواده خود در این مکان سپری نمایند.
راه دسترسی: شهر محلات، مجموعه سیاحتی و تفریحی سرچشمه.
با خودرو تا پارکینگ سرچشمه می توان رفت، برای رسیدن به سرچشمه و آبنماها بایستی مسافتی حدود ۲۰۰ متر را پیاده طی کرد.

برگرفته از سایت:ایران نما

 

اراک و مکانهای دیدنی آن

تاریخ خبر : ۱۳۹۳/۰۱/۰۶ – خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گردشگری ـ صحبت از سفر که پیش می‌آید،‌ در وهله نخست مناطق معروفی مد نظر قرار می‌گیرد اما برخی نقاط دور از ذهن هستند و کمتر تصور می‌شود مقصدی برای سفر باشند. استان مرکزی یکی از این مقاصد است و کم‌رنگ بودن آن در تورهای مسافرتی نیز گواهی بر این امر است. این در حالی است که استان مرکزی نیز مانند هر گوشه از این سرزمین آثار متفاوتی برای جذب گردشگران در خود جای داده است.

اراک،‌ مرکز استان مرکزی می‌تواند نقطه مناسبی برای آغاز باشد. این شهر از نظر تاریخی از قدمت چندانی برخوردار نیست و به دوره سلطنت فتحعلی‌شاه بازمی‌گردد. آن زمان ناامنی سبب شد که فرمانده نظامی درخواست بنای مقری برای قشون کند. و به این ترتیب سال 1231 خورشیدی، قلعه‌ای نظامی به نام سلطان‌آباد ساخته و پایه‌ی اولیه شهر اراک شد.

سال‌های بعد،‌ هنگامی که راه‌آهن سراسری از کنار شهر عبور کرد، نام ایستگاه را اراک نهادند که در پی آن و با ابلاغ بخشنامه‌ای مبتنی بر یکسانی نام ایستگاه و شهر هم‌جوار،‌ نام شهر به اراک تبدیل شد. برای کلمه اراک معانی مختلفی بیان شده اما هرتسفلد آلمانی اراک را شکل فارسی کلمه عراق به معنی سرزمین هموار دانسته است.

سرای کاشانی- بازار اراک

این شهر با توجه به برخورداری از چند عامل آب و هوایی مانند مجاورت با کویر و وجود ارتفاعات دارای نوسانات اقلیمی است اما به طور کلی تابستان‌هایی نسبتاً‌ ملایم و زمستان‌هایی سرد دارد. اراک چندین اثر تاریخی و فرهنگی در خود و چندین اثر طبیعی در اطراف دارد. بازار سنتی و سرپوشیده،‌ حمام چهارفصل،‌ خانه تاریخی حسن‌پور،‌ خانه تاریخی خاکباز و موزه مفاخر،‌ مجموعه سنجان و امامزاده حواخاتون برخی از این آثار هستند. در کنار این موارد می‌توان به کلیسای مسروپ، مجتمع تفریحی توریستی امیر کبیر،‌ باغ وحش و پارک جنگلی شهید باهنر نیز اشاره کرد.

در مجموعه تاریخی و ارزشمند بازار اراک، بعد از گذر ملاقاسم، سرای کاشانی با معماری بسیار نفیس و منحصر به‌فرد، نگاه هر بیننده‌ای را جلب می‌کند. در انتهای سرای کاشانی، موزه سلطان‌آباد، نخستین موزه خصوصی در اراک شامل مجموعه‌ای بسیار نفیس و زیبا از آثار هنری همچون خطوط خوشنویسان و کاتبان مشهور دوره اسلامی ، تابلوهای نقاشی قهوه‌خانه‌ای، آثار فلزکاری با کتیبه‌ها و خطوط اسلامی قرار دارد.

مدرسه سپهداری از بناهای زیبای شهر اراک است و در دوران فتحعلی‌شاه قاجار هم‌زمان با بنای شهر اراک به وسیله یوسف خان گرجی ساخته شد. سبک معماری آن تا حدودی از سبک مدارس دوره صفویه اقتباس شده، اما کاشی‌های آن ویژگی کاشیکاری دوره قاجاریه را دارد. این بنا دارای مسجد، آب‌انبار، صفه نسبتاً وسیع و حوض سنگی در وسط آن است. تنی چند از مجتهدان بزرگ ایران در این مدرسه به تعلیم و تعلم علوم دینی پرداختند.

موزه‌های چهارفصل و حسن‌پور این امکان را فراهم می‌کنند که از پیشینه این شهر و دیار و در عین حال بناهای تاریخی اطلاعاتی به دست بیاید.

موزه حسن‌‌پور

حمام چهارفصل اراک یکی از آثار معماری زیبای کشور در قرون معاصر است و تزیینات منحصر‌به‌فرد جلوه‌ی دیگری به آن بخشیده‌اند. بنای حمام در ضلع شرقی خیابان بهشتی واقع شده و چهار معبر ورودی از طرف شمال و جنوب دارد. نام حمام نیز برگرفته از کاشی خوش نقش و نگاری است چهار فصل را در چهار سمت سربینه حمام مردانه به تصویر کشیده است.

عدد چهار به شکل دیگری در این حمام نمود یافته زیرا این حمام وسیع همچنین از چهار بخش مجزای مردانه، زنانه،‌ حمام ویژه اقلیت‌های دینی و حمام خصوصی تشکیل شده است. تقریباً‌ تمام بنای داخلی حمام به وسیله کاشی‌های هفت رنگ تزیین شده و سقف تمامی بخش‌ها با آجر و ملات گچ و آهک به صورت گنبدی طاق زده شده است.

در حال حاضر بخشی از این حمام به موزه تبدیل شده و اشیایی مهمی را از دوره‌های مختلف پیش و بعد از اسلام، به نمایش گذاشته است. از آثار شاخص این موزه می‌توان به محراب تاریخی مسجد جامع ساوه اشاره کرد.

دیگر موزه شهر اراک،‌ موزه حسن‌پور، 5 تالار با عناوین چوب و کاغذ؛ سفال و ظروف چینی؛ فرش و گلیم؛ فلز و آثار حجمی و چوب به نمایش اشیا اختصاص یافته است. علاوه بر اشیا موجود بنای موزه نیز که با توجه به کاشی کار شده در پیشانی شمالی به زمان احمدشاه بازمی‌گردد.

با در نظر گرفتن موقعیت موزه حسن‌پور در بافت تاریخی بازار اراک و در محله چهارسوق،‌ بازدید خالی از لطف نخواهد بود. دسترسی به مدرسه قدیمی سپهداری،‌ حمام قدیمی چهارسوق و دیگر نقاط قدیمی بازار مانند بانک ملی نیاز به زمان زیادی نخواهد داشت.

مجموعه ساختمانی سرای مهر واقع در محل موقوفه حاج آقا محسن اراکی، مشرف به سرای آقایی در بازار سرپوشیده اراک، هم‌زمان با بنای بازار ساخته شد و در سال 1383 با همکاری اداره کل اوقاف و امور خیریه، مرمت و بازگشایی شد. این فضای تاریخی بسیار دیدنی سه طبقه دارد. طبقه اول آن به بازارچه صنایع دستی و طبقه دوم و سوم آن به سفره‌خانه سنتی تبدیل شده است. هرسه طبقه با هم مرتبط‌اند و فضای متنوعی را در کنار بازار تاریخی اراک برای گردشگران داخلی و خارجی تشکیل می‌دهند.

تالاب میقان

علاوه بر موارد یادشده از آثار طبیعی مانند تالاب میقان، چشمه سداله،‌ چشمه چپقلی و‌ مناطق حفاظت‌شده هفتاد قله نیز نباید غافل شد. همچنین به دلیل وجود کارخانه‌های متعدد در شاخه‌های مختلف صنعتی مانند ماشین‌سازی،‌ آلومینیوم‌سازی و واگن‌سازی اراک از پتانسیل بالایی برای گردشگری صنعتی برخوردار است.

اما در میان آثار طبیعی تالاب و کویر میقان از جایگاه خاصی برخوردار است. تالاب میقان که در 15 کیلومتری شمال شرقی شهر اراک واقع شده،‌ زیستگاه 73 گونه گیاهی است. از جمله این گیاهان می‌توان از «قره‌داغ» یا قهرمان کویر نام برد. در این منطقه همچنین بیش از 130 گونه پرنده بومی و غیربومی شناسایی شده است. فلامینگو،‌ غاز وحشی،‌ حواصیل،‌ آنقوت سر خرمایی چکاوک برخی از آنها هستند.

برای داشتن سفری پربار به این منطقه، توصیه می‌شود دوربین چشمی همراه باشد؛ فاصله با پرندگان حفظ شده،‌ اتومبیل جایی دورتر پارک شود. لباسی هم‌رنگ با طبیعت بر تن کرده و از عطر و ادکلن استفاده نشود.

دیگر اثر طبیعی،‌ منطقه حفاظت‌شده هفتاد قله در 25 کیلومتری شرق اراک و 30 کیلومتری شمال خمین،‌ روستای ابراهیم‌آباد،‌ روستای شهواران است.

از اراک به جهات مختلف می‌توان رفت و مقاصد متعدد را مد نظر قرار داد. ساوه و زرندیه از یک سو که میان اراک و پایتخت واقع شده و محلات و نراق از سوی دیگر که میان اراک و اصفهان قرار دارند،‌ آثار مختلفی را به خود اختصاص داده‌اند


برگرفته از سایت:ایران نما